Brainstormen over de balgstuw in het bouwteam

De kanostijgers aan de oever van het Valleikanaal liggen er verlaten bij op een regenachtige dinsdag in april. De enige die zich op het water bevindt, is een meerkoet die af en toe onder water duikt, om een paar seconden later verderop weer op te duiken. Een eindje boven het water rijden auto’s over de brug het kanaal over. “Hier was de oude stuw”, zegt Van Ee. De aannemer staat op de brug en kijkt recht naar beneden.

Je kunt nog net zien waar de schotten hebben gezeten. Die schotten waren niet meer bedienbaar. Daardoor was de stuw aan vervanging toe.

In het bouwteam deelden werknemers van het waterschap en het aannemersbedrijf hun kennis en expertise. “Er was een stuw die niet aan de eisen van de tijd voldeed en dus moest worden vervangen. Dat wilden we doen met de best beschikbare technieken en materialen die voorhanden waren. Als aannemer heb ik kennis van maakbaarheid én leverbaarheid. Want we kunnen iets heel moois bedenken, maar als de producten niet voorhanden zijn, kan ons plan niet worden uitgevoerd.” Al brainstormend kwam het bouwteam op het idee van een balgstuw. Daarbij ligt een balg, een soort grote opblaasbare rubberen ballon, op de bodem van het kanaal. “Als het een tijdlang droog is, kan de balg worden opgeblazen met water.

Dan wordt water vastgehouden. Is het juist erg nat, dan laat je de balg leeglopen. Zo stuur je het waterpeil”, legt Van Ee uit. De balgstuw bleek een veel betere MKI (milieukostenindicator)-uitslag te hebben dan een kantelstuw van RVS (roestvaststaal). Bovendien kon er een vispassage naast worden aangelegd, zodat vissen ook bij laagwater langs de stuw kunnen, en was er geen risico op vuilophoping bij de stuw. De aannemer ging bovendien op zoek naar tweedehands materialen en materialen met zo min mogelijk impact op het milieu. “Maar ja, een balg is maatwerk. Die kun je niet ergens tweedehands kopen. Door de coronacrisis stonden de levertijden van alle materialen bovendien onder druk. Maar het is allemaal goed gekomen.” Samen in het bouwteam Het werken in een bouwteam is Van Ee goed bevallen. “De manier van samenwerken is voor mij vertrouwd en effectief. Het is mooi dat de kennis van twee kanten in één team werd samengevoegd. Het waterschap kent de omgeving

Met een stuw reguleert het waterschap het waterpeil in beken en sloten. “Bij droogte houd je met een stuw water vast. Als het juist erg nat is, kun je het water weer loslaten. Het waterstap doet dit van oudsher vooral met kantelstuwen. Die hebben een klep die naar boven of beneden gaat, afhankelijk van de gewenste waterstand”, vertelt Van Ee. Maar bij het vervangen van stuw de Roode Haan vroegen het waterschap en de aannemer zich af of voor deze locatie een kantelstuw wel de beste oplossing was. “Bij zo’n stuw staat er een kering in de watergang. Omdat het op deze plek gaat om een overspanning van meer dan 10 meter, moet je meerdere stuwen naast elkaar plaatsen, met een ondersteuningspilaar in het midden. Daardoor kan vuil zich ophopen bij de stuw en dat wil je niet. Bovendien kunnen vissen en andere waterdieren er niet goed langs.” Het waterschap en het aannemersbedrijf startten samen een bouwteam. Van beide partijen schoven diverse experts aan. Hun opdracht: een nieuwe stuw ontwerpen en realiseren, en daarbij duurzaamheid en circulariteit zo veel mogelijk meewegen. Het bouwteam lette daarbij goed op de milieukostenindicator (MKI). “Daarbij bekijk je bijvoorbeeld de materialen die je wilt gebruiken en geef je die een score voor hoe belastend ze zijn voor het milieu. Hoeveel energie kost het om ze te maken? Geeft het proces veel uitstoot? Een kantelstuw bestaat voor een groot deel uit staal, dat bleek wat MKI (milieukostenindicator)-waarde betreft niet het beste materiaal te zijn.”

Al met al is Van Ee trots op het hele traject en de samenwerking. Hij kijkt naar de balgstuw, waarvan dankzij een paar dagen regen alleen de zijkanten te zien zijn. Het meerkoetje zwemt inmiddels in de vispassage die vissen om de balgstuw heen leidt.

Dit was voor ons als aannemer de eerste balgstuw. We mochten bovendien iets bouwen dat in deze omgeving en voor het waterschap uniek is. Het is altijd leuk en inspirerend om aan projecten te werken die vernieuwend zijn. En om het hele project mee te maken: van de initiatieffase en het ontwerp tot het plaatsen van de bouwkeet en uiteindelijk het aanharken van het laatste stukje grond.