Digitaliseren en persoonlijk blijven
De wereld om het waterschap heen wordt steeds meer digitaal. Dat is ook te merken in het dagelijks werk. Drones voeren inspecties uit, sensoren meten waterstanden en communicatie met inwoners gaat voor een deel digitaal. Waterschap Vallei en Veluwe wil een digitaal waterschap worden, waarin privacy, cyberveiligheid en werken op basis van data en technologie heel normaal zijn.
"Onze omgeving verandert. Mensen kijken tegenwoordig anders naar dienstverlening en samenwerking met anderen vraagt meer en meer om digitalisering”, zegt Arno Schaake, strategisch adviseur informatievoorziening. Daarom verandert het waterschap mee en zet het stappen om een digitaal waterschap te worden. “We stappen niet helemaal over naar alleen maar digitale dienstverlening hoor, maar creëren er een kanaal bij: het digitale kanaal. Daarmee worden we toegankelijker voor inwoners en zorgen we tegelijkertijd voor inclusie. Als waterschap staan we dicht bij inwoners en bedrijven. Onpersoonlijke keuzemenu’s willen we niet. Als mensen de moeite nemen om te bellen met een vraag, waarderen we dat. We willen juist toegankelijk en beschikbaar zijn op de manieren die inwoners zelf het prettigst vinden.”

Wim van der Meer, programmamanager en
Arno Schaake, strategisch adviseur informatievoorziening.

Wat is de I-visie?
Om de juiste keuzes te maken bij deze digitale verandering heeft Waterschap Vallei en Veluwe het afgelopen jaar de zogeheten I-visie opgesteld. Daarin staat wat het betekent om een digitaal waterschap te zijn en hoe dat te worden. “Soms denken mensen dat de overheid niet zo ver is met digitale technieken. Toch zijn wij als waterschap al heel ver. In de tijd van Covid-19 was het voor ons geen probleem om snel over te schakelen naar digitaal werken. Ook in de samenwerking met partners en bij onze bestuursvergaderingen waren we in staat om ons snel aan te passen”, herinnert Arno zich.
We merkten dat we wendbaar waren. Dat willen we ook toepassen in onze dienstverlening. Nieuwe werkwijzen of systemen testen we vooraf. Deze manier van vernieuwen passen we ook op andere plekken toe. Nieuwe pomptechnieken of innovaties zetten we pas op grote schaal in als we zeker weten dat ze goed werken. Het mag geen verrassing zijn of ze het wel doen. Hoe we gericht groeien naar een digitaal waterschap, zonder mensen uit te sluiten van onze dienstverlening, staat beschreven in de I-visie.
"Slim samenwerken en leren van elkaar."

Hoe zit het met cyberveiligheid?
Vorig jaar, 2022, was een woelig jaar. De oorlog in Oekraïne bracht ook voor het waterschap bedreigingen met zich mee op het gebied van cyberveiligheid. “We ontwikkelden extra scenario’s om maximaal weerbaar en veerkrachtig te zijn. Ook hielden en houden we onze systemen nóg steviger in de gaten”, vertelt Arno. “Met slecht weer controleren we immers ook vaker de dijken en gemalen op goede werking. Als er verhoogde dreiging is, nemen we dus ook passende extra maatregelen, ook op het gebied van informatieveiligheid.”
De ontwikkeling naar meer digitale dienstverlening, vraagt volgens Arno van het waterschap dat het de veiligheid borgt en goed let op privacy. “In ons normale leven is het beveiligen van spullen heel gewoon. Thuis doe je ook de deur op slot als je weggaat. Hoe digitaler het waterschap wordt, hoe belangrijker privacy en beveiliging worden. Niet alleen qua techniek, maar ook in het gedrag van onze medewerkers. Daarom werken we aan het vergroten van digitaal bewustzijn bij medewerkers. Bij iedere digitalisering stellen we onszelf ook vragen over beveiliging, privacy en ethiek. Niet achteraf, maar juist vooraf.”
Arno merkt dat de digitalisering ook voor vraagstukken zorgt. “Die zijn te groot en ingewikkeld om helemaal alleen uit te pluizen. We werken daarom nauw samen met andere waterschappen en het Waterschapshuis. Alle waterschappen zijn bezig met monitoren en bewaken van mogelijke veiligheidsproblemen. Het is dus alleen maar slim om samen te werken en van elkaar te leren.”
Patrick Gaynor, heemraad Waterschap Vallei en Veluwe
Met onze I-visie hebben we een belangrijk doel, het digitale waterschap. De komende jaren staan in het teken van waarde creëren met behulp van onze mensen, data en technologie. Door samenwerking en continue leren, werken we aan een moderne overheid, die in verbinding staat met de maatschappij.

Wat is digitale transformatie?
Het waterschap ziet ook veel kansen op het gebied van data en technologie, vertelt programmamanager Wim van der Meer. “We werken onder meer aan een digitale transformatie. Die lijkt misschien te gaan over ICT, maar niets is minder waar. Digitale transformatie is vooral een mentale verandering. Het gaat veel verder dan het digitaliseren van iets dat eerst op papier gebeurde”, zegt hij. Er is volgens Wim een andere manier nodig van kijken naar en denken over het waterschapswerk.
Dat zorgt voor een verandering van cultuur, organisatie en technologie. De mens staat daarbij centraal. Die werkt hand in hand met data en technologie aan het bereiken van meerwaarde voor inwoners. Nu en in de toekomst.
Hoe werkt het waterschap samen?
Zoals geldt voor het aanpakken van de I-visie, kan het waterschap ook de digitale transformatie niet alleen doen. “Daarom zoeken we samenwerking, zowel landelijk als regionaal. Het Waterschapshuis en de Unie van Waterschappen hebben daarbij een belangrijke rol. Samen met hen leggen wij de verbinding tussen landelijk beleid en inhoudelijke waterdoelen”, legt Wim uit. “De transformatie is volgens ons vooral een middel om meer in verbinding te komen met de omgeving. En om samen te werken aan de vele en complexe opgaven in het land. De mens en het water zijn daarbij het middelpunt. Technologie en data ondersteunen erbij.”
Om te onderzoeken welke kansen er op dit vlak zijn, richtte het waterschap een Datalab in. Wim: ”Daarin werkt een team van datascientists en -engineers samen aan het ontwikkelen van middelen waarmee we de doelen op het gebied van digitale transformatie kunnen realiseren. Denk bijvoorbeeld aan stukken programmatuur die werkprocessen vereenvoudigen en voorspellingsmodellen voor bijvoorbeeld grondwaterstanden. Daarnaast werken we met onder meer Wageningen University en Vitens aan een Digital Twin. Een digitaal model waarmee we onder andere. weersextremen kunnen nabootsen. Dat moet helpen meer grip te krijgen op de gevolgen van het weer dat verandert. Je hoort: we zetten samen met anderen mooie stappen.”