Vraag en antwoord oppompen grondwater Rietkampen

We gaan vervuild grondwater oppompen. Dit grondwater is afkomstig van het voormalige Enkaterrein in Ede, dat enkele jaren geleden is gesaneerd en omgevormd tot woongebied. Het verontreinigde water bevindt zich op grote diepte, tussen de 20 en 40 meter.

Voor de oplossing van het probleem is het een logische plek. In het stedelijk gebied van Ede is het grondwater verontreinigd geraakt met sulfaat. Deze verontreiniging heeft zich verplaatst in westelijke richting onder de wijken Maandereng en Rietkampen. In deze wijken komt het verontreinigde grondwater omhoog, onder andere door het verticale drainagesysteem. Dit komt omdat daar altijd al grondwater naar boven wordt afgevoerd om de grondwaterstand op peil te houden. Dit water komt vervolgens in de vijvers en sloten terecht.

We willen voorkomen dat de sulfaatverontreiniging zich verder verspreidt in het grondwateren naar het oppervlaktewater. Vandaar dat we het verontreinigde grondwater willen afvangen voordat het in de diepdrainages van de Rietkampen terecht komt. Op deze wijze kan het systeem voor de beheersing van de grondwaterstand in de Rietkampen in stand blijven.

Nee, wel komt ook in deze wijk verontreinigd grondwater omhoog. Dat wordt nu via het drainagesysteem afgevoerd naar de vijvers. Dit water tappen we af en brengen we naar de verzamelput. Vervolgens wordt ook dit water afgevoerd naar de Rijn.

We hebben andere locaties afgewogen. Deze zijn afgevallen omdat daar andere bezwaren aan kleven en omdat deze minder effectief zijn.

De grondwateronttrekking is gepland in een gebied waar veen voorkomt. Door verlaging van de grondwaterstand in de bodem kan veen worden samengedrukt, waardoor de bodem inzakt. Dit noemen we ook wel zettingen. We hebben in het voorjaar van 2017 zetting berekeningen uitgevoerd, waarbij we zijn uitgegaan van het meest slechte scenario, om de mogelijke problemen niet te onderschatten. Eerst bleek uit deze berekening in het voorjaar van 2017 dat de inklinking van de bodem maximaal 15 mm zou zijn. In dat geval zou er een kleine kans op schade ontstaan. Een nader onderzoek was sowieso noodzakelijk. Nu blijkt dat we de grondwateronttrekking kunnen beperken tot alleen het diepere grondwater. Het verontreinigd grondwater wordt hierbij afgevangen onder de veenlaag. Hiermee kan de voorspelde inklinking sterk worden teruggebracht tot minder dan 3 mm. Met een voorspelde inklinking van 3 mm verwachten wij geen schade.

Het eerste onderzoek was een globaal onderzoek op hoofdlijnen, waarbij we zijn uitgegaan van een worst-case scenario. Het tweede onderzoek was gedetailleerd en op basis hiervan hebben we het ontwerp van de grondwateronttrekking aangepast. Dat betekent dat:

1. We nu minder grondwater in het gebied hoeven te onttrekken
2. We het vervuilde grondwater nu alleen uit de diepte onttrekken: onder de veenlaag in plaats van uit alle lagen.

Omdat daar geen sulfaat zit. Het sulfaat zit in het diepe grondwater en dat gaan we nu oppompen.

We wilden uitsluitsel geven of en op welke wijze grondwateronttrekking in deze omgeving kan plaatsvinden, zonder dat daarbij kans op schade ontstaat voor de omgeving.

In het voorjaar van 2017 zijn we uitgegaan van het meest slechte scenario. Echter, een gedetailleerder onderzoek naar de wijze van grondwateronttrekking moest nog plaatsvinden. Het ontwerp van de grondwateronttrekking is nu gewijzigd. De effecten van het nieuwe ontwerp zijn gunstiger dan van het oude ontwerp.

Wij constateerden dat er veel vragen waren van bewoners uit de wijk Rietkampen over eventuele schade als gevolg van de grondwateronttrekking. Wij meenden destijds dat het goed was om mensen op hoofdlijnen te informeren en we hebben tegelijkertijd gezegd dat wij verder onderzoek zouden gaan doen.

We moeten vooropstellen dat de bodem in Nederland continu in beweging is, ook zonder extra grondwateronttrekking. Bureau Hanselman heeft een omgevingsanalyse uitgevoerd om in beeld te brengen hoe schadegevoelig de omgeving van de grondwateronttrekking is. De resultaten kunt u vinden op de website van het waterschap (risicoanalyse zettingen-16-1-2018). Conclusie hiervan is dat de risico’s conform de SBR-leidraad 273 in de categorie “geen schade” vallen. De leidraad wordt opgesteld op basis van onderzoek, modellen en praktijkervaringen.

Wij verwachten geen schade aan bomen, omdat de grondwaterstand van het ondiepe grondwater nauwelijks wordt beïnvloed.

De bodem is in Nederland altijd wel in beweging. Bij deze grondwateronttrekking gaat het om slechts 3 mm en dat is verwaarloosbaar. Wij verwachten op basis van deze gegevens geen schade aan huizen. Toch zullen wij de hoogtes van gebouwen in de omgeving binnen een straal van circa 1.30 meter de komende twee jaar monitoren. Mocht er als gevolg van onze werkzaamheden toch schade ontstaan, dan wordt deze op onze kosten hersteld.

Als de bodem 5 mm of minder inklinkt is er geen aanleiding om schade te verwachten. Zodra de bodem meer inklinkt dan 5 mm hangt het ook nog eens van de omstandigheden af of er daadwerkelijk een kans op schade is.

Waterschap Vallei en Veluwe coördineert dit project. U kunt terecht bij het waterschap. Mocht een andere instantie verantwoordelijk zijn, dan zorgt het waterschap dat uw claim daar terecht komt.

Bureau Hanselman zal een 0-meting uitvoeren. Aan de hand van foto’s en beschrijvingen wordt de bestaande toestand in een straal van ongeveer 1.30 meter van de bronput vastgelegd, voordat er grondwater wordt onttrokken. Mocht er toch schade aan uw woning ontstaan, wat wij niet verwachten, dan zullen de foto’s voor en na de werkzaamheden het bewijs voor eventuele schade vormen. De bewezen schade als gevolg van de onttrekking zal door ons worden vergoed of hersteld.

Wij verwachten niet dat uw huis in waarde zal dalen. In Nederland wordt op veel plaatsen in stedelijk gebied grondwater onttrokken en ook in Ede is dat het geval. Uit nader onderzoek is gebleken dat de bodem maximaal 3 mm kan inklinken. Dit gebeurt wel vaker in Nederland en leidt niet tot schade. Mocht u daar vragen over hebben, dan kunt u terecht bij het waterschap.

Als u meent dat u schade heeft als gevolg van de grondwateronttrekking, dan kunt u dit melden bij Waterschap Vallei en Veluwe. Dit is één loket voor gemeente, provincie en waterschap. Het waterschap zal de schade beoordelen. Als blijkt dat de schade reëel is, dan zal het waterschap de schade (laten) herstellen of vergoeden.

Het vastleggen van de bestaande situatie zal plaatsvinden na het verkrijgen van de onttrekkingsvergunning en voor het begin van de aanleg. Naar verwachting in de tweede helft van 2018.

Waterschap Vallei en Veluwe coördineert dit project. Mocht u vragen hebben, mail dan naar communicatie@vallei-veluwe.nl of kijk op de website: www.vallei-veluwe.nl.