Gedragscode Soortenbescherming bij bestendig beheer en onderhoud
Per 1 april 2025 geldt een nieuwe landelijke Gedragscode Soortenbescherming bij bestendig beheer en onderhoud. Deze gedragscode bevat afspraken en regels voor het beheren en onderhouden van waterwegen, met als doel de flora en fauna te beschermen. De gedragscode geeft de waterschappen regels en handvatten om beheer en onderhoud uit te kunnen voeren binnen de Omgevingswet.

Veranderingen in het maaibeheer van watergangen: wat merk je ervan?
Het waterschap beheert dijken en sloten. Hiervoor is het nodig om onderhoud uit te voeren. Zo is het belangrijk dat we op tijd een dijk of sloot maaien. We werken aan onze primaire taak van waterbeheer (water aan- en afvoer). We letten daarbij ook op (beschermde) planten en dieren en hoe we dat moeten doen staat beschreven in een gedragscode. Vanaf dit jaar verandert de manier waarop we het onderhoud van watergangen uitvoeren. Deze aanpassingen zijn bedoeld om beter rekening te houden met de natuur, zoals broedende vogels en beschermde planten- en diersoorten. Hieronder lees je wat dit voor jou kan betekenen.
- Ander beeld in de winter
Waar tot nu toe in het najaar de hele watergang werd gemaaid, maaien we nu alleen de bodem en één talud (zijkant). Na de zomer wisselen we van kant. Eén talud blijft dus ongemaaid in de winter. Dit geldt voor het landelijk gebied, maar bijvoorbeeld ook in de stad als daar langer riet blijft staan.
- Andere machines
Het is mogelijk dat je nieuwe of andere machines ziet die we inzetten voor het maaien.
- Intensievere inspecties
Het waterschap houdt bij het onderhoud rekening met (beschermde) planten en dieren. Aangezien dieren zich verplaatsen, is het nodig om intensiever te controleren of er broedende vogels of beschermde soorten aanwezig zijn. We doen dit op locaties waar dit nodig is met drones of door langs te lopen. - Meer maaisel zichtbaar
Op plekken waar beschermde soorten leven of tijdelijk gebruik van maken, gebruiken we geen klepelmaaier meer. In plaats daarvan gebruiken we bijvoorbeeld een maaikorf, waardoor er meer maaisel op de kant blijft liggen.

De nieuwe gedragscode
Een gedragscode geldt voor vijf jaar. Daarna moet deze worden vernieuwd. De vorige code liep in december 2024 af. Daarnaast heeft de Omgevingswet gezorgd voor andere wetten en regels, waardoor er een omzetting van de gedragscode nodig was. Verder is de natuurwetgeving strenger geworden.
De nieuwe gedragscode betekent een andere manier van werken voor het waterschap. Bijvoorbeeld het gebruik van andere machines en meer tijd. Voorafgaand aan het maaien doen we een uitgebreide ecologische check. De klepelmaaier wordt nog beperkt gebruikt in uitzonderingssituaties, ook op plekken waar mogelijk beschermde soorten voorkomen, om veiligheidsredenen.
Bekijk de volledige Gedragscode Soortenbescherming bij bestendig beheer en onderhoud.
Beheer watergangen
Maai zelf geen watergang die in beheer is bij Waterschap Vallei en Veluwe. Het beheer en onderhoud van deze watergangen moet worden uitgevoerd volgens de regels van de gedragscode en daarmee binnen de Omgevingswet.
Veelgestelde vragen en antwoorden
Sinds april 2025 geldt een nieuwe landelijke Gedragscode Soortenbescherming. De gedragscode geeft waterschappen regels en handvatten om beheer en onderhoud uit te kunnen voeren binnen de Omgevingswet. Hierdoor:
- Wordt vaker met een maaikorf gewerkt in plaats van een klepelmaaier, waardoor het maaisel minder versnipperd is en dus zichtbaarder.
- Wordt één talud per jaar gemaaid; de andere kant blijft staan voor biodiversiteit.
De gebruikte machines zijn veranderd. Het maaisel wordt nu in grotere plukken uit het water gehaald en langs de kant gelegd. Dit is ecologisch beter, maar valt meer op in het landschap.
Grondeigenaren zijn verplicht om het maaisel dat op hun perceel wordt gelegd, te accepteren. Meer informatie hierover vind je hier: Gedoogplicht ontvangst maaisel en baggerspecie | Informatiepunt Leefomgeving.
- Je hoeft het niet op te ruimen, maar mag dit wel doen.
- Je mag het maaisel gebruiken binnen de vrijstellingsregels van de kleine kringloop (bijv. compostering of bodemverbetering). Meer informatie over de vrijstellingsregeling plantenresten vind je hier.
In principe wordt er bij het maaien van watergangen volgens de gedragscode (en dus de Omgevingswet) gestreefd naar het sparen van één zijde, om ecologische waarden te behouden. Toch zijn er situaties waarin hiervan wordt afgeweken. Dit gebeurt om verschillende redenen:
- Veiligheid van machines en machinisten
Op sommige locaties is het niet veilig om maaiwerkzaamheden uit te voeren volgens de werkwijze binnen de gedragscode. Denk hierbij aan:
- Steile (dijk)taluds
- Smalle onderhoudspaden
In deze gevallen mag, op basis van een vrijstellingsregeling, toch worden geklepeld. Hierbij wordt nog steeds één zijde gespaard, maar het klepelverbod geldt dan niet om zo de veiligheid van de machinist te waarborgen.
- Fysieke onmogelijkheid om één zijde te sparen
In andere gevallen worden beide zijden van de watergang gemaaid, maar dit gebeurt niet op basis van een veiligheidsvrijstelling. Dit is bijvoorbeeld het geval bij:
- Zeer smalle watergangen, waar het fysiek niet mogelijk is om een talud te sparen
- Overstorten, waar onderhoud aan beide zijden noodzakelijk is
Voor deze situaties is vooraf een ecologisch onderzoek uitgevoerd. Daarmee is vastgesteld dat het maaien geen negatieve gevolgen heeft voor beschermde soorten of ecologische waarden.
3. Veiligheid weggebruikers
Stroken langs wegen (een deel van de berm het dichtste bij de weg / fietspad) mogen op de traditionele manier gemaaid worden. Het gaat dan om de veiligheid van weggebruikers.
Ook nu we watergangen minder intensief mogen maaien, monitoren en beheren onze peilbeheerders de waterstanden voortdurend en grijpen we in waar nodig. Overtollig water voeren we zo snel mogelijk af en we passen de instellingen van stuwen aan om het waterpeil te regelen.
Geef meldingen door via (055) 5 272 911 (kies voor optie 1) of mail naar [email protected]. Wij pakken je melding zo snel mogelijk op.
Hoe ziet gefaseerd maaien eruit?
Heb je vragen over de gedragscode? Neem contact op met ons: