De eikenprocessierups in ons waterschapsgebied
De eiken in ons werkgebied krijgen naar verwachting ook dit jaar weer te maken met eikenprocessierupsen. Deze zijn hinderlijk als mensen in de buurt van de rupsen komen en er erg veel rupsen zijn.
Gelukkig staan onze eiken in de meeste gevallen op plekken waar weinig mensen verblijven. Daardoor zal de overlast beperkt zijn. Wel doen we het nodige om de rupsen tegen te gaan.
Sinds 2021 gaan we anders om met de eikenprocessierups. We zetten in op het verhogen van de eigen kracht van de natuur om overlast van de eikenprocessierups te beperken. We verminderen het gebruik van het bestrijdingsmiddel Xentari sterk en vanaf 2025 gebruiken we het middel niet meer. Op deze manier verbetert de kwaliteit van de leefomgeving, vergroten we de biodiversiteit en dragen we bij aan de gezondheid van onze inwoners.

Wat we doen tegen de eikenprocessierups?
Dat er elk jaar zoveel rupsen zijn komt doordat zij te weinig natuurlijke vijanden hebben die de rupsen of de eikenprocessievlinders eten. Daarom zet het waterschap zich in om de natuurlijke vijanden van de rupsen weer in en rond eiken terug te krijgen: vooral mezen, boomklevers, kauwtjes en vleermuizen. We hangen nestkasten op en zaaien bloemen en planten in die deze vogels vooral fijn vinden. Als er weer meer vogels en vleermuizen zijn, kunnen er minder overlast gevende rupsen in leven blijven.
Liefst spuiten we zo weinig mogelijk Xentari, omdat daardoor ook andere dieren worden gedood. We willen toe naar een situatie waarin de natuur haar werk doet en we geen andere middelen gebruiken. Op basis van risiconiveau zetten we op dit moment nog Xentari in, een biologisch middel dat op de eiken wordt gespoten. Dat doen we alleen op locaties met een hoog risico. Op plekken in de bebouwde kom of bij woningen in het buitengebied zuigen we nesten weg.

Verschillende locaties, verschillende manieren van aanpak
Alle eiken die in eigendom zijn van het waterschap zijn in kaart gebracht. Het zijn er circa 4.900. Per locatie is beoordeeld of er een laag, gemiddeld of hoog omgevingsrisico is voor de mens door de eikenprocessierups. Onze nieuwe aanpak is nog niet zo lang van kracht. Daarom was het effect van natuurlijke bestrijding in 2021 nog klein. Het waterschap kiest er daarom voor om op sommige plekken met een hoog risico (circa 800 eiken), zoals bij campings en woningen, nog bestrijdingsmiddelen toe te passen. Bij de afweging of bestrijdingsmiddelen worden toegepast, is ook gekeken naar het voorkomen van beschermde vlindersoorten. Waar deze voorkomen wordt niet gespoten. Jaarlijks wordt dit op deze locaties met 20% afgebouwd, totdat vanaf 2025 geen bestrijdingsmiddelen meer worden ingezet. Bij ernstige overlast worden geconstateerde nesten weggezogen.

Waarom gebruiken wij minder bestrijdingsmiddelen?
Wij willen de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups zoveel mogelijk de ruimte geven. Als we (biologische) middelen inzetten, doodt dat de eikenprocessierupsen wel, maar helaas ook andere dieren, die belangrijk zijn voor de natuur. En dat willen we voorkomen. We zijn zuinig op onze aarde en de natuur en daarom kiezen we ervoor de natuur zoveel mogelijk haar werk te laten doen en de kracht van die natuurlijke situatie zo snel mogelijk terug te brengen in ons gebied: een robuuste natuurlijke kracht en zo weinig mogelijk niet-natuurlijke bestrijding.

Locaties met matig of laag risico
Het overgrote deel van de eiken (4.100 stuks) staat op locaties waar mensen niet verblijven: langs doorgaande fiets- en wandelroutes, onderhoudspaden of in bos- en natuurgebieden. Hier vindt geen preventieve behandeling plaats. Indien nodig waarschuwt het waterschap voor rupsen. Als er toch een keer grote overlast ontstaat, dan worden nesten mogelijk alsnog weggezogen.
Praktische informatie over de rupsen
Meer informatie over de eikenprocessierups en hoe je daarmee om kunt gaan is ook te vinden bij het nationale kenniscentrum over de rups: https://processierups.nu Daar vind je informatie over alle zaken die met de rups en de eventuele overlast verband houden, bijvoorbeeld de gevolgen voor je hond, wat de rups voor de moestuin betekent, en nog veel meer.