Gemaal Doornbos zorgt ervoor dat onder normale omstandigheden het water vanuit het geul- en oeverwalgebied naar de Grote Wetering wordt afgevoerd. Dit is nodig omdat dit water door verschillende terreinhoogtes niet onder vrij verval naar de Hoenwaard (uiterwaardgebied richting Hattem) kan stromen. Het waterpeil in de Grote Wetering ligt gemiddeld circa 40 centimeter hoger dan het beheerpeil in het geulgebied. Gemaal Doornbos pompt dit water met drie pompen, met een gezamenlijke capaciteit van 175 m³ (kubieke meter) per minuut, in de Grote Wetering. Alleen als de geul in gebruik is, worden de kleppen in de doorlaat gesloten en wordt het water rechtstreeks afgevoerd via de uitlaat van de geul. Het gemaal staat dan uit.
Als de hoogwatergeul heeft mee gestroomd met de IJssel, zorgt gemaal Doornbos er mede voor dat het overtollige water uit het gebied wordt afgevoerd en dat beheerpeilen weer worden hersteld. Hiervoor is in het gemaal een vrije lozingskoker gebouwd, zodat in die situatie de eerste hoeveelheid water uit de geul onder vrij verval naar de Grote Wetering kan worden afgevoerd.
Ruimtelijke kwaliteit van het gemaal Doornbos
Het gemaal Doornbos heeft een eigentijds karakter gekregen door onder meer de materialisatie van het buitenste scherm. Het is een compact gebouw geworden. Alle activiteiten vinden plaats binnen een kwadrant dat is omzoomd door een half transparant scherm. De pompen en overige apparaten bevinden zich in een eenvoudig zwart gebouw. Aan de instroomzijde is de krooshekreiniger goed ingepast. Alle overige functies zijn binnen het scherm geïntegreerd.
De architectonische uitstraling bestaat uit een staalskelet waartegen strekmetalen elementen (aluminium) zijn bevestigd. Door de richting van de strekking in de panelen ontstaat een boeiend zicht op het gemaal. Door zijn eenvoudige vorm kent het gemaal een zekere terughoudendheid in het landschap.
