Hoe werkt een rioolwaterzuiveringsinstallatie

Als het vervuilde water via het aanvoerriool de zuivering binnenkomt, stroomt het door een rooster. Grove delen als bladeren, papier, blikjes, plastic, takken en maandverband blijven achter dit rooster zitten, het water stroomt verder. Het vuil wordt verwijderd, samengeperst en afgevoerd naar de vuilstort. Het water gaat door naar de voorbezinktank.

Het water komt in het midden van de voorbezinktank binnen en stroomt langzaam naar de zijkant. De vaste vuildeeltjes bezinken en het vuil (dat noemen we slib) zakt dan naar de bodem. Daar wordt het slib weg gepompt en vervoerd naar de slibgistingstank, waar het slib verder wordt verwerkt. Het water stroomt door naar de beluchtingstank.

De beluchtingstank is eigenlijk het belangrijkste onderdeel van het zuiveringsproces. De afvalstoffen worden hier namelijk afgebroken. In de beluchtingsbak ‘eten’ bacteriën het afvalwater ‘schoon’. Daarvoor hebben ze zuurstof nodig. Beluchters brengen extra zuurstof in het water waardoor dit proces sneller gaat. De beluchters zorgen ervoor dat het water continu in beweging is en de bacteriën hun werk kunnen doen. Het mengsel van vuil water en slib (de bacteriënmassa) heet ‘actief slib’. Nadat het 2 á 3 dagen in de beluchtingstank is gebleven, is het ‘schoongegeten’ en stroomt het gezuiverde water met de bacteriën naar de nabezinktank.

In de nabezinktank wordt het gezuiverde water van de volgegeten bacteriën (actief slib) gescheiden. Het water komt in het midden van de nabezinktank binnen en stroomt langzaam naar de zijkant. Het actief slib zakt naar de bodem. Daar worden de bacteriën worden voor een groot deel teruggepompt naar de beluchtingstank en opnieuw voor het proces gebruikt. Overtollig ‘actief slib’ gaat naar de slibgistingstank. Het gezuiverde water gaat terug naar het oppervlaktewater, zoals kanalen, rivieren, beken en plassen.

De zuivering loost het gezuiverde water op het oppervlaktewater. Dit kan een sloot, een meer of een andere watergang zijn. Het gezuiverde
water heet ‘effluent’. Het waterschap meet/onderzoekt of de kwaliteit van het gezuiverde water goed is. Het overgebleven slib wordt verder verwerkt.

In het slib dat uit de voor- en nabezinktanks komt, zit nog veel water. Dit slib wordt eerst ingedikt in tanks die indikkers genoemd worden. Het ingedikte slib gaat daarna naar de slibgistingstank. Het wordt tot zo’n 33 graden verwarmd. Gasinblazers houden het slib in beweging. Zo ontstaat de ideale omgeving voor de bacteriën om biogas te produceren. Het slib blijft zo’n 20 dagen in deze tank. Langzaam borrelt het biogas naar boven. Daar wordt het opgevangen en opgeslagen in de gashouder.

Het biogas wordt verbrand in gasmotoren waarmee het waterschap elektrische energie opwekt. Bij de verbranding van biogas ontstaat ook warmte. Van de warmte die bij de gasmotoren vrijkomt, kan de rioolwaterzuiveringsinstallatie gedeeltelijk en in sommige gevallen volledig in de eigen energiebehoefte voorzien. Het uitgegiste slib gaat als brandstof naar een elektriciteitscentrale. Een enorme verandering: vijftig jaar geleden ging veel rioolwater nog ongezuiverd de rivieren in. Nu produceert het waterschap zelfs meer elektriciteit en warmte dan nodig. En dit bespaart weer energie.

Waterschap Vallei en Veluwe heeft rioolwaterzuiveringsinstallaties in Amersfoort, Apeldoorn, Bennekom, Brummen Ede, Elburg, Epe, Hattem, Harderwijk, Heerde, Nijkerk, Renkum, Soest, Terwolde, Veenendaal en Woudenberg.
Met deze 16 rioolwaterzuiveringsinstallaties maakt het waterschap afvalwater van huizen en bedrijven schoon. In totaal komt er per dag 340 miljoen liter rioolwater binnen, dit is inclusief een deel van het regenwater dat valt. Dat zijn wel 2,2 miljoen badkuipen per dag!

Het schoonmaken of zuiveren van rioolwater is eigenlijk een beetje hetzelfde als een wasbeurt voor kleding: er is een voorwas, een hoofdwas, een ‘nawas’, het centrifugeren en het drogen. Het zuiveren van rioolwater gebeurt automatisch. Regelmatig neemt het waterschap monsters van het rioolwater, het schone water en het slib om te kijken of het zuiveringsproces goed gaat.